از شایعه تا واقعیت!

آیت ماندگار- «پیش‌فروش جزایر کیش و قشم، چوب حراج به منابع ملی و واگذاری بخش‌هایی از سرزمین ایران» تنها برخی از اتهام‌هایی است که این روزها در بعضی رسانه‌ها به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی توسط کاربران خطاب به کارگزاران کشور رد و بدل می‌شود، اما این در حالی است که تاکنون بارها حتی منتقدان و مخالفان دولت نیز اعلام کرده‌اند در موضوع برنامه جامع همکاری‌های ایران و چین اصلاً چنین مواردی وجود ندارد و بحث همکاری و سرمایه‌گذاری مشترک مطرح است.

به گزارش ایرنا با توجه به اهمیت موضوع، نقطه نظرات کاربران توییتر بررسی و محوربندی شده است.

نظرات کاربران البته دو سویه است؛ برخی همین موارد و ادعاها را بازتاب داده‌اند یا نظراتی ثبت کرده‌اند، عده‌ای نیز این ادعاها را زیرسوال برده‌، نفی کرده‌اند و برنامه جامع همکاری‌های ایران و چین را با استدلال‌هایی، مورد تایید قرار داده‌ و از آن دفاع کرده‌اند.

این بازتاب‌ها و واکنش‌ها البته از زمانی شروع شد که خبری مبنی بر توافق ایران و چین در سند همکاری ۲۵ ساله طی روزهای گذشته انتشار یافت و دستمایه این واکنش‌های منفی و کذب رسانه‌ای شد؛ موضوعی که سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان از آن‌ها به‌عنوان «هجمه‌هایی که قطعاً ریشه خارجی به‌ویژه در گروه‌های ضدانقلاب دارد»، یاد کرده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان درباره توافق ۲۵ ساله ایران و چین هم گفت: جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک کشور مهم در غرب آسیا و چین به‌عنوان یک کشور مهم شرق آسیا دارای پیوندهای مشترک تاریخی و روابط حسنه سنتی هستند. در سفر رییس‌جمهور چین به تهران، قرار شد طرفین نقشه راه برای همکاری‌های راهبردی ایران و چین تعریف کنند و همکاری‌های دو کشور همه‌جانبه و راهبردی تعریف شد. بعد از آن چند پیش‌نویس تعریف شد و آخرین نمونه را وزیر خارجه به چین برد.

وی عنوان کرد: پیش‌نویس نهایی ایران تهیه شده که باید به طرف مقابل داده تا نهایی و براساس آن، توافقات جدید امضا شود و روابط دو کشور براساس ریل‌گذاری جدید پیش برود. این توافق برای کشورها و طرف‌های مختلف غیرقابل قبول است، زیرا فکر می‌کنند حلقه‌های فشار، تبلیغاتی و تحریم‌ها را بی‌اثر می‌کند که بیجا فکر نمی‌کنند.

در عین حال برنامه همکاری ۲۵ ساله ایران و چین در دو هفته اخیر به موضوع اصلی محافل سیاسی و اقتصادی کشور تبدیل شده است موافقان و منتقدانی دارد که هر کدام از زاویه و رویکردی خاص آن را تحلیل می‌کنند.

محمود واعظی، رییس دفتر رییس‌جمهوری نیز چندی پیش در این زمینه اعلام کرد:‌ در این سند، نقشه همکاری را روشن کردیم و به مصداق تعهدآور نرسیدیم. وارد بحث کیش و قشم و تعداد نیروهای نظامی و احداث پایگاه نظامی نشده و کسانی که این مسائل را مطرح کردند به سند کاری نداشتند و آمدند تا روی حساسیت نظام و مردم دست بگذارند و روابط ایران و چین را برهم بزنند. اگر این کار را با روسیه نیز کرده بودیم چنین بحث هایی‌مطرح می‌شد.

به گفته وی، با موضوع فروش نفت ۲۰ تا ۳۰ درصدی زیر قیمت جهانی به هیچ وجه چنین بندی در برنامه همکاری ۲۵ ساله وجود ندارد و روابط نفتی در داخل ایران سازوکار خود را دارد و باید قراردادی امضا شود و در این برنامه، وارد مصداق‌های کوچک و جزئی نشدیم.

رییس دفتر رییس‌جمهوری گفت: اگر این سند تعهدآور باشد، باید به مجلس برود و اگر این سند تعهدی برای کشور به‌وجود آورد، مانند بسیاری از سندهای مختلف با دیگر کشورها در مجلس مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. ممکن است این سند تعهدی نداشته باشد و در دولت مورد تصویب قرار گیرد و برای آنکه مصوبه ما با قانون اساسی مغایرت نداشته باشد آن را به مجلس می‌فرستیم.

مهمترین چالش اصلی پیام‌های توییتری بر سر این برنامه همکاری به همان ادعای واگذاری بخش‌هایی از سرزمین ایران و منابع اقتصادی کشور برمی‌گردد که کارگزاران کشور را به آن متهم می‌کنند. اتهام عقد «قرارداد ۲۵ ساله با دولت چین و چوب حراج زدن بر بخشی از منابع ملی کشور و پیش‌فروش جزایر کیش و قشم به چین» بخشی از موضع‌گیری‌های منتقدان و مخالفان این موضوع در توییتر است.

در مقابل برخی کاربران با رد این ادعاها به جنبه‌های مثبت این همکاری به‌ویژه در برهه کنونی توجه نشان داده‌اند و این نوع توافق‌ها را کمک‌کننده می‌دانند و می‌گویند که در تضاد با منافع ملی و استقلال کشور نیست. عمده‌ترین دلیل و استناد حامیان توییتری این است که تاکید دارند مخالفان مفاد، این سند را با رویکرد دانش حقوقی مطالعه کنند.

نقدها و اعتراض‌هایی که توسط برخی کاربران علیه این برنامه همکاری مطرح می‌شود در حالی است که خودشان هم می‌دانند هنوز این برنامه نهایی و امضا نشده است. گرچه این افراد مواردی را که توییت کرده‌اند، اغلب بدون استناد و بدون ذکر هر منبعی و عمدتاً ادعاهایی بوده که برخی رسانه‌ها از خارج کشور درصدد القای آن بوده‌اند.

بسیاری از کاربران با استناد به شایعات، درصدد دامن‌زدن به نگرانی‌ها برآمده‌اند و این ادعاها در حالی مطرح شده که اطلاعات مستند یا خبری موثق در اثبات آن ارائه نشده است.

از سوی دیگر بسیاری از کاربران در مقابل ادعاها و مخالفت‌ها با برنامه جامع همکاری با چین، از این روابط دفاع و حمایت کرده‌اند.

این افراد با استناد به دلایل و مستندات سیاسی و اقتصادی این برنامه همکاری، درصدد دفاع از اصل آن برآمده‌اند. برخی به کمرنگ‌شدن نتیجه و آثار تحریم‌های آمریکا علیه ایران به‌دنبال این همکاری‌ها با چین اشاره داشته و برخی دیگر آثار و تبعات آن را فراهم‌کردن زمینه حضور اقتصادی بیش از پیش چین به‌عنوان رقیب اصلی اقتصادی آمریکا در منطقه ارزیابی کرده‌اند.

برخی کاربران توییتر سخنان «محمود واعظی» رییس دفتر رییس‌جمهوری مبنی براینکه «در شرایط فعلی هر چه روابطمان با چین، روسیه و کشورهای همسایه گسترده‌تر باشد نقطه قوت ما محسوب می‌شود»، را بازنشر داده‌اند و نوشته‌اند: «هیچ فروشی در کار نیست، مثل سرمایه‌گذاری مابقی کشورهای دنیا در امارات.»

بخشی از کاربران نیز این برنامه همکاری را الگویی برای سایر کشورهایی که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارند، دانسته‌اند و نتیجه آن را کاستن از بیکاری و جبران رکود اقتصادی و کاستن از قدرت سرمایه‌داری تجاری تلقی کرده‌اند.

از سویی، بسیاری از کاربران، ایران و چین را «قدرت‌های نوظهور» قلمداد کرده و توسعه روابط دو کشور را «زنگ خطری برای دوران طلایی آمریکا» دانسته‌اند. برخی دیگر، نفع دوستی ایران و چین را در «همراهی‌کردن چین با ایران در سازمان ملل علیه آمریکا» ارزیابی کرده‌اند.

کاربری با اشاره به طرح دلایل مخالفت‌ها علیه این برنامه نوشته است: «تمام دردشان این است که چرا با غرب قرارداد نبستند و با شرق بستند!»

کاربر دیگری اساس مخالفت‌ها با این برنامه را زیرسوال برده و پرسیده است: «چطور از ابعاد قراردادی صحبت می‌شود که اطلاعات محدودی از مفاد آن در دسترس است؟»