هدف اصلی آمریکا مقابل ایران

آیت ماندگار- در روزهای اخیر، ایالات متحده پایان تمدید همکاری‌های هسته‌ای ایران را اعلام و دو دانشمند هسته‌ای کشورمان را نیز تحریم کرد.

سیاست کلی دونالد ترامپ فشار حداکثری بر ایران است. این فشار حداکثری به شکل‌های مختلف نمود پیدا کرده و هدف اصلی آن، وادارکردن ایران به مذاکره با ایالات متحده آمریکا به دو دلیل عمده است:

1- تحمیل شرایط و خواسته‌های ایالات متحده آمریکا به جمهوری اسلامی ایران.

2- استفاده از این فرصت به‌عنوان یک برگ برنده در انتخابات ریاست جمهوری 2020.

کارزار فشار حداکثری ایالات متحده آمریکا جنبه‌های مختلفی را نیز دربرگرفته که شامل فشار اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، نظامی و حتی امنیتی بوده است. ترامپ معتقد است که فشارهای گذشته حتی اگر جوابگو هم بوده باشد، آن پاسخی نیست که وی از آن انتظار داشته است. از همین‌رو او تلاش خواهد کرد تا با عناوین جدید فشارهای تازه‌ای را علیه ایران وارد کند.

ترامپ در صدد آن است تا پرونده ایران را تا انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به پیش ببرد. در این مسیر اگر وی بتواند ایران را به میز مذاکره بکشاند چنین وضعیتی برایش برگ برنده محسوب می‌شود. در صورت عدم‌موفقیت در این راه او به افکار عمومی آمریکا القا خواهد کرد که کشورش بر تداوم کارزار فشار حداکثری علیه ایران تاکید دارد. به هر صورت ترامپ می‌خواهد در موضوع ایران چه در وجه سلبی و یا ایجابی در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا استفاده کند. بنابراین به نظر می‌رسد خط فکری و فعل و انفعالاتی که در طول دوره اول ریاست‌جمهوری او صورت گرفته از همین منطق پیروی کند.

در این بین، سیاست‌های چین و روسیه را نیز باید مدنظر داشت. این دو کشور معمولاً از ایران به‌عنوان یک کارت در دیپلماسی با ایالات متحده آمریکا استفاده می‌کنند. البته باید وضعیت روابط ایالات متحده آمریکا با روسیه و چین را نیز تحلیل و بررسی کرد. در خصوص چین شاید این وضعیت وجود داشته باشد؛ چراکه پکن با واشنگتن درگیر بوده و ممکن است با یک انعطاف و یا همکاری با آمریکا علیه ایران بتواند بخشی از فشارها علیه خود را بکاهد. اما در خصوص روسیه موضوع کمی متفاوت بوده و خیلی با ایالات متحده آمریکا درگیر نیست و ممکن است مواضع سرسختانه‌تری را نسبت به آمریکا در قبال ایران بگیرد. به‌طور کلی اگر چین و روسیه همکاری با ایالات متحده آمریکا را برگزینند، به‌شدت به اعتبار استراتژیک آن‌ها در جهان لطمه خواهد خورد، چراکه اقدام ایالات متحده آمریکا غیرقانونی است و هیچ قطعنامه‌ای از سازمان ملل را به‌همراه خود ندارد، ضمن اینکه از وجاهت حقوق بین‌المللی نیز برخوردار نیست. در صورت پشت‌کردن روسیه و چین به ایران کشورهای دیگر نیز اعتماد خود را نسبت به این دو کشور از دست خواهند داد و دیگر نمی‌توانند روی پشتیبانی این دو حسابی باز کنند. در مجموع عواملی که چین و روسیه را به عدم‌همکاری با ایالات متحده آمریکا وادار کند به مراتب بیش از عناصر و عواملی است که آن‌ها را وادار به همکاری با ایالات متحده آمریکا کند.

به‌عنوان جمع‌بندی باید گفت که ایران ممکن است چندین استراتژی در قبال آمریکا را به پیش ببرد بدون اینکه لازم باشد اعلام کند که از برجام خارج می‌شود.